মারাঠাদের দিল্লি দখল

১৭৬০ খ্রিস্টাব্দের গ্রীষ্মের শেষ। শোনা গেল, মারাঠারা দিল্লি আক্রমণ করতে আসছে। খবর পেয়ে মারাঠাদের চিরশত্রু এবং দশ বছর ধরে দিল্লির রাজশক্তির কেন্দ্রে থাকা সেনানায়ক নজীবউদ্দৌল্লা ডেকে পাঠালেন অযোধ্যার নবাব সুজাউদ্দৌল্লাকে। প্রসঙ্গত উল্লেখ্য, হরিদ্বারের ঠিক দক্ষিণ-পূর্বে বিজনৌর জেলায় এই নজীবউদ্দৌল্লা স্থাপন করেন নজীবাবাদ শহর। যাই হোক, নজীবউদ্দৌল্লা অযোধ্যার নবাব সুজাউদ্দৌল্লাকে দিল্লিতে ডেকে এনে তাঁর সঙ্গে হিন্দুস্থান আক্রমণকারী পারস্য সম্রাট আহম্মদ শাহ আবদালীর (দুরানী) সঙ্গে পরিচয় করিয়ে দিলেন।
এদিকে দিল্লি এসে পৌঁছলেন মারাঠা সেনানায়ক সদাশিব রাও ভাও। সদাশিব দিল্লি আসতেই তাঁর সঙ্গে যোগ দিলেন জাঠ নেতা সুরজমল জাঠ ও দিল্লির মোগল বাদশাহের উজির ইমাদ উল্ মুলুক।
সদাশিব মথুরায় থেকে জানকোজি সিন্ধিয়া ও বলবন্ত রাও মেহেন্দেলের সঙ্গে মলহর রাও হোলকারকে দিল্লি পাঠালেন। ওপরের এই তিন সেনানায়ক সহজেই দিল্লি শহর দখল করে দুর্গটি অবরোধ করে রাখলেন। ওদিকে আহম্মদ শাহ নিজের উজিরের ভাই ইয়াকুব আলী খানকে ৩০০ জন অশ্বারোহী সৈন্য, একজন গোলন্দাজ সর্দার, একজন জররাব-বাশী এবং ৩০০ জন হিন্দুস্থানী পদাতিক সৈন্যসহ ওই দুর্গটি রক্ষা করার দায়িত্ব দেন।
মারাঠা সেনানায়কদের দিল্লি পৌঁছানোর তিনদিন পর ১৭৬০ খ্রিস্টাব্দের ২৪ শে জুলাই সদাশিব রাও ভাও নিজে সেখানে হাজির হলেন। তখনও দিল্লি দুর্গ দখল হয়নি দেখে রেগে গেলেন তিনি। এর ১৩ দিন পর বিনা যুদ্ধে দিল্লি দুর্গ মারাঠাদের দখলে চলে এলো।
দুর্গের ভেতরে ছিল দেওয়ান-ই-খাস প্রাসাদ এবং তার ছাদের নিচে ছিল রূপোর আবরণ। সে আবরণ খুলে ফেলে রূপো গলিয়ে তা দিয়ে সদাশিব রাও ভাও তৈরি করালেন ১৪ লক্ষ টাকা। সদাশিব কয়েকটা দিন দিল্লিতে কাটালেন।
তথ্যসূত্র:
1). The Oxford History of India: Vincent A. Smith.
2). বঙ্গশ্রী, বর্ষ ১, সংখ্যা ৩, চৈত্র, সন ১৩৩৯: যদুনাথ সরকার।
Anim pariatur cliche reprehenderit, enim eiusmod high life accusamus terry richardson ad squid. 3
wolf moon officia aute, non cupidatat skateboard dolor brunch. Food truck quinoa nesciunt laborum
eiusmod. Brunch 3 wolf moon tempor, sunt aliqua put a bird on it squid single-origin coffee nulla
assumenda shoreditch et. Nihil anim keffiyeh helvetica, craft beer labore wes anderson cred
nesciunt sapiente ea proident. Ad vegan excepteur butcher vice lomo. Leggings occaecat craft beer
farm-to-table, raw denim aesthetic synth nesciunt you probably haven't heard of them accusamus
labore sustainable VHS.
Anim pariatur cliche reprehenderit, enim eiusmod high life accusamus terry richardson ad squid. 3
wolf moon officia aute, non cupidatat skateboard dolor brunch. Food truck quinoa nesciunt laborum
eiusmod. Brunch 3 wolf moon tempor, sunt aliqua put a bird on it squid single-origin coffee nulla
assumenda shoreditch et. Nihil anim keffiyeh helvetica, craft beer labore wes anderson cred
nesciunt sapiente ea proident. Ad vegan excepteur butcher vice lomo. Leggings occaecat craft beer
farm-to-table, raw denim aesthetic synth nesciunt you probably haven't heard of them accusamus
labore sustainable VHS.
Anim pariatur cliche reprehenderit, enim eiusmod high life accusamus terry richardson ad squid. 3
wolf moon officia aute, non cupidatat skateboard dolor brunch. Food truck quinoa nesciunt laborum
eiusmod. Brunch 3 wolf moon tempor, sunt aliqua put a bird on it squid single-origin coffee nulla
assumenda shoreditch et. Nihil anim keffiyeh helvetica, craft beer labore wes anderson cred
nesciunt sapiente ea proident. Ad vegan excepteur butcher vice lomo. Leggings occaecat craft beer
farm-to-table, raw denim aesthetic synth nesciunt you probably haven't heard of them accusamus
labore sustainable VHS.